's Morgens vroeg, om 3.45 uur, luidden indertijd de klokken voor het eerste gebed van de dag, de 'matutinae', of in het Frans 'les matines' (cf. Frère Jacques, dormez-vous? Sonnent les matines... - Broeder Jacob, slaapt gij nog, alle klokken luiden), en hier natuurlijk beter bekend als 'de metten'.
Al die paterkes (en nonnekes en andere gelovigen) zijn natuurlijk doodmoe tijdens dat onchristelijk vroege ochtendgebed dat normaal ruim een uur duurt... Als de abt zelf ook te moe is, wordt dat gebed dan ook wel eens een beetje ingekort, zodat iedereen weer snel zijn strozak kan opzoeken. Vandaar "korte metten maken met iets"...
Die ochtend in Brugge was het luiden voor de metten het afgesproken signaal om korte metten te maken met de bezetter. Volgens het sprookje van Conscience drongen de rebellen overal binnen en dwongen ze al wie niet meteen herkenbaar was in pyjama om de leuze "schild en vriend" na te zeggen. Wie daar niet in slaagde in vlekkeloos Brugs, kreeg een mes tussen z'n ribben. Dat zou hem leren!
Onzin natuurlijk. De rebellen vroegen aan de voordeur of naast de strozak gewoon: "Sta jij aan onze kant?", of nog: "Ben jij een vriend van de gilden?" Of in het plat Brugs van toen: "Des gildens vriend?" of "'s Gildens vriend?" Als de voordeur-opener of de man op de strozak aarzelde of het niet begreep, laat staan het kon navertellen: mes tussen z'n ribben.
Kortom: géén "schild en vriend" maar "'s gildens vriend"... (Die hedendaagse schimmige pummels van "Schild en Vrienden" zouden zich beter wat beter documenteren.)
De Fransen beleefden toen overigens een déjà vu van heb-ik-jou-daar: op 31 maart 1282 brak in Palermo op Sicilië een spontane volksopstand uit (de "Siciliaanse Vespers") tegen de Franse bezetter. Iedereen die het codewoord "cicero" niet correct in het Siciliaans kon uitspreken, werd koudweg van kant gemaakt. Tweeduizend stuks!